ADSL و VDSL در ایران؛ بررسی کامل و انتخاب بهترین اینترنت

مقدمه

امروزه تصور زندگی بدون اینترنت غیرممکن است، در حالی که تا پیش از دهه ۸۰ شمسی اینترنت در ایران تنها در مراکز دانشگاهی کاربرد داشت. در آغاز دهه ۸۰، اینترنت Dial-up اولین تجربه عمومی کاربران شد اما سرعت پایین و محدودیت‌های آن خیلی زود باعث شد نیاز به اینترنت بهتر احساس شود. همین مسیر، زمینه ورود ADSL و سپس VDSL را فراهم کرد؛ فناوری‌هایی که با وجود محدودیت‌ها، تحولی در تجربه کاربران ایجاد کردند.

معرفی کامل اینترنت ADSL

ADSL یا Asymmetric Digital Subscriber Line یک فناوری قدیمی و پایه‌ای در ایران است که با استفاده از سیم‌های مسی خطوط تلفن ثابت، اینترنت را به منازل و کسب‌وکارها می‌رساند. ویژگیهای اصلی ADSL عبارتند از:

• دسترسی گسترده در بیشتر شهرها و مناطق ایران
• امکان استفاده هم‌زمان از خط تلفن و اینترنت
• هزینه نصب و راه‌اندازی پایین
• مناسب برای وب‌گردی و کارهای سبک آنلاین

معرفی کامل اینترنت VDSL

VDSL  مخفف Very-high-bit-rate Digital Subscriber Line است. این فناوری از همان خط اشتراک دیجیتال برای انتقال سیگنال اینترنت استفاده می‌کند و نسبت به ADSL یک فناوری جدیدتر محسوب می‌شود. VDSL تجربه کاربری بهتری برای کاربران اینترنت فراهم می‌کند و از همان خط اشتراک به‌صورت بهینه استفاده می‌نماید.

اتصال اینترنت VDSL به این صورت است که یک دستگاه کوچک نزدیک محل زندگی یا کار شما نصب می‌شود تا اینترنت را از شبکه اصلی به خانه یا محل کارتان بیاورد. این دستگاه از طریق کابل‌های فیبر نوری به ارائه‌دهنده اینترنت متصل است. درست مانند ADSL2+، VDSL هم برای کاربرانی که تا حدود ۱.۲ کیلومتر از مرکز اصلی شبکه فاصله دارند.

مزایای اینترنت ADSL و VDSL

اینترنت ADSL به دلیل پوشش گسترده و دسترسی آسان، هنوز یکی از گزینه‌های محبوب برای کاربران خانگی و کسب‌وکارهای کوچک است. هزینه پایین و نصب ساده آن باعث شده تا کاربران بتوانند بدون صرف بودجه زیاد از اینترنت استفاده کنند. از سوی دیگر، VDSL با ارائه سرعت بسیار بالاتر دانلود و آپلود، تجربه کاربری بهتری فراهم می‌کند.

معایب اینترنت ADSL و VDSL

ADSL با وجود مزایای خود، سرعت نسبتاً پایین و نامتقارن دارد و برای کارهای سنگین و برنامه‌های نیازمند پهنای باند بالا مناسب نیست. کیفیت اتصال آن به فاصله کاربر از مرکز مخابرات و تعداد مشترکان نزدیک وابسته است.

VDSL نیز با اینکه سرعت بالاتری ارائه می‌دهد، دسترسی آن محدودتر است و در همه مناطق کشور فعال نیست. علاوه بر این، قیمت VDSL کمی بالاتر از ADSL  است و سرعت اینترنت به فاصله از دکل و کیفیت خطوط مسی وابسته است.

در یک مقایسه کلی VDSL اینترنت سریع‌تری نسبت به ADSL ارائه می‌دهد. اما هردو اینترنت خانگی با سرعت متوسط هستند و برای افرادی که به اینترنت پر سرعت نیاز دارند، به قدر گافی پاسخگو نیستند.

مقایسه ADSL و VDSL در یک نگاه

VDSL یا Very-high-bit-rate DSL نسخه پیشرفته‌تر ADSL است. هر دو از سیم‌های مسی تلفن استفاده می‌کنند، اما تفاوت اصلی در مسیر انتقال داده است:

• در ADSL، کل مسیر از مرکز مخابرات تا منزل از سیم مسی است.
• در VDSL، اینترنت تا پست مخابراتی منطقه با فیبر نوری منتقل می‌شود و باقی مسیر نهایی تا خانه‌ها از سیم مسی است.

این ترکیب باعث می‌شود VDSL سرعت بسیار بالاتری نسبت به ADSL ارائه دهد:

• Vdsl سرعت دانلود حداکثر ۵۰ مگابیت/ سرعت آپلود حداکثر ۱۰مگابیت
• Adsl سرعت دانلود حداکثر ۱۶ مگابیت/ سرعت آ‌پلود حداکثر ۲مگابیت
• با این حال، همچنان به دلیل سرعت آپلود و دانلود نامتقارن، VDSL  هم نمی تواند پاسخگوی نیاز گیمینگ، استریم یا آپلود فایل باشد.

• هردو سرویس محدوده پوشش محدودی دارند وبا  فاصله گرفتن کاربر از مودم ADSL و VDSL قدرت سیگنال ضعیف می شود.

• نکته: اگر برای اولین بار قصد تهیه سرویس اینترنت برای خانه ی خود را دارید، احتمالا هیچکدام از این دو سرویس،  گزینه ی در دسترسی نخواهد بود، زیرا شرکت های سرویس دهنده، تعداد خطوط VDSL  بسیار محدودی جهت ارائه دارند. از طرفی، ظرفیت خطوط ADSL  هم تقریبا تکمیل شده است. برای ساختمان های تازه تاسیس، معمولا از سرویس فیبر استفاده میشود.

چرا ADSL و VDSL هنوز در ایران محبوب است؟

با وجود محدودیت‌ها، ADSL و VDSL همچنان برای بخش بزرگی از کاربران ایرانی محبوب مانده است. دلیل اصلی این موضوع، دسترسی گسترده و هزینه پایین‌تر آن نسبت به فیبر نوری و سایر سرویس هاست. در مناطقی که اینترنت پرسرعت جدیدتر هنوز راه‌اندازی نشده، ADSL تنها گزینه باقی‌مانده است. برای کاربرانی که استفاده‌شان به وب‌گردی و پیام‌رسان‌ها محدود می‌شود، ADSL و VDSL انتخابی ساده و در دسترس است.

ADSL و VDSL در برابر اینترنت موبایل 4G و 5G

• ADSL و VDSL به دلیل استفاده از سیم‌های تلفن ثابت، پایداری بیشتری دارد و کمتر تحت تأثیر شرایط محیطی یا تراکم شبکه قرار می‌گیرد.
• اینترنت های سیمکارت 4G و 5G سرعت بیشتری دارند.
• VDSL و ADSL تنها با همان خط تلفن قابل استفاده اند اما اینترنت سیمکارت محدود به یک مکان نیست و میتوانید آن را با خود جا به جا کنید.
• قیمت اینترنت سیمکارت، بیشتر از اینترنت های خانگی است. اما اینترنت با سیمکارت TD-LTE با تعرفه اینترنت ثابت محاسبه می شود و قیمت مناسبی دارد.

ورود 4Gو LTE به ایران

در مرداد ۱۳۹۳ایرانسل مجوز اجرای آزمایشی اینترنت موبایل ۳G و ۴G  را دریافت کرد و مدتی کوتاه بعد، این سرویس‌ها به‌صورت تجاری در سراسر کشور راه‌اندازی شدند. ایرانسل برای اولین بار 4G/LTE  را در مشهد ارائه کرد و خیلی سریع آن را در سراسر کشور گسترش داد.

در سال ۱۳۹۵، شرکت MTN Irancell  اولین شبکه بی‌سیم ثابت خانگی و اداری مبتنی بر TD-LTE  را در مشهد و همزمان در ۲۴ شهر دیگر ایران راه‌اندازی کرد.

این شبکه نسل جدید اینترنت ثابت بی‌سیم است که نسبت به فناوری‌های قدیمی مانند Dial-up، ADSL  و WiMAX سرعت و پایداری بسیار بالاتری در دانلود و آپلود ارائه می‌دهد و محدودیت‌هایی مثل نیاز به خط تلفن یا محدودیت جابجایی کاربران در آن رفع شده است.

شرکت Irancell در سال قبل از آن موفق به دریافت مجوز سراسری TD-LTE شد و فاز آزمایشی شبکه با حضور وزیر ارتباطات آغاز شد. در زمان راه‌اندازی، این شرکت اعلام کرد که ۲۵ میلیون مشترک داده دارد که طی یک سال گذشته رشد ۵۰ درصدی داشته و میزان مصرف داده هر کاربر نیز ۳.۵ برابر افزایش یافته است.

مزایا و معایب LTE/4G

اینترنت 4G در ایران مزایای قابل توجهی دارد، از جمله پوشش گسترده در شهرهای بزرگ و سرعت مناسب برای وب‌گردی، استریم و انجام فعالیت‌های آنلاین. این شبکه بی‌سیم کاربران را از محدودیت‌های کابل‌کشی آزاد می‌کند و  امکان دسترسی به اینترنت در اکثر مکان ها را فراهم می‌سازد.

با این حال، معایبی نیز وجود دارد:

• بسته‌های اینترنت G4 معمولاً گران هستند و حجم محدود دارند.
• برخی مودم‌های 4G ممکن است ارزان باشند اما قیمت بسته های  اینترنت  به نسبت هزینه ی مودم، چندان مقرون‌به‌صرفه نباشد.
• برای استفاده حداکثری از سرعت اینترنت 4G باید به استاندارد وایرلس مودم خود توجه کنید. مودم هایی که از استاندارد wifi6 پشتیبانی میکنند، بیشترین سرعت ممکن را به دستگاه های شما ارائه میدهند.

بنابراین کاربران باید بین راحتی و سرعت بالای 4G و هزینه و حجم محدود آن تعادل برقرار کنند. با این حال گزینه جذاب دیگری نیز وجود دارد که اینترنت نقطه به نقطه (point to point) نام دارد.

معرفی کامل اینترنت point to point

این نوع اتصال یک روش بی‌سیم برای دسترسی به اینترنت در مناطق وسیع است که نیاز به کابل‌کشی گسترده ندارد. این کار با راه‌اندازی یک نقطه‌ی مبدا در مکان مناسب و استفاده از آنتن‌ها و تجهیزات رادیویی در منطقه مورد نیاز انجام می‌شود. به همین دلیل، مؤسسات آموزشی، سازمان‌ها، برج‌ها و مجتمع‌های مسکونی از اینترنت نقطه‌به‌نقطه استفاده می‌کنند.

اتصال نقطه ‌به ‌نقطه یک ارتباط داده‌ای خصوصی است که دو یا چند مکان را به‌صورت ایمن به هم متصل می‌کند. این اتصال مستقیماً از اینترنت عمومی عبور نمی‌کند و ذاتاً ایمن است و نیاز به رمزگذاری داده ندارد. P2P کیفیت خدمات  (QoS)  بی‌نظیری ارائه می‌دهد، زیرا سرویس اشتراکی نیست و هر بار از مسیر مستقیم و یکسان شبکه استفاده می‌کند.

کسب‌وکارها از این نوع اتصال برای ارائه خدمات مطمئن و ایمن مانند پردازش کارت اعتباری، به اشتراک‌گذاری فایل، پشتیبان‌گیری داده، VOIP و ویدئو کنفرانس استفاده می‌کنند. شبکه‌های خصوصی P2P قادرند سرعت‌هایی تا یک گیگابیت بر ثانیه یا بیشتر ارائه دهند و نیازهای صوت، داده و ویدئوی شما را پوشش دهند.

مقایسه4G  و اینترنت نقطه به نقطه

در جدول زیر دو نوع اینترنت 4G و نقطه به نقطه را با هم مقایسه کرده‌ایم.

آیا زمان کوچ به اینترنت بهتر رسیده است؟

خدمات اینترنت بی‌سیم و سیمی می‌توانند خدمات اینترنت پرسرعت ارائه دهند و بازیگران اصلی بازار بر گسترش خدمات اینترنتی خود که پشتیبانی از شبکه 5G را فراهم می‌کند، تمرکز کرده‌اند. در ایران بازیگران اصلی بازار مخابرات در حال سرمایه‌گذاری برای افزایش ظرفیت شبکه و بهبود کیفیت خدمات اینترنت موبایل از طریق راه‌اندازی شبکه‌های LTE هستند.

فرایند انتقال به شبکه‌های 4G و 5G همچنان در کشور در حال رشد است و علت آن توسعه شبکه‌های جدید و گسترش اکوسیستم دستگاه‌های ارتباطی است.

خدمات 5G  به صورت تدریجی در ایران راه‌اندازی می‌شوند. به عنوان مثال، شرکت MTN  ایرانسل سرویس 5G را در تهران ارائه کرده است و در آینده، تمام کاربران به تدریج از شبکه‌های 3G و 4G  به شبکه 5G  منتقل خواهند شد.

آینده اینترنت ایران؛ ترکیب فناوری‌ها

با توجه به کندی توسعه زیرساخت‌های اینترنت ثابت و محدودیت سرعت ADSL / VDSL در ایران، مهاجرت به نسل‌های جدیدتر اینترنت، به ویژه 4G و 5G به یک ضرورت برای کاربران خانگی و کسب‌وکارها تبدیل شده است.

سرعت پایین اینترنت ثابت، به ویژه در مناطقی که فاصله کاربران از مراکز مخابراتی زیاد است، تجربه کاربری مناسبی ارائه نمی‌دهد و نمی‌تواند نیازهای روزافزون کاربران به خدمات پرسرعت، مانند استریم ویدئو، بازی‌های آنلاین یا جلسات ویدیویی را برآورده کند.

از سوی دیگر، شبکه‌ 4G موبایل با پوشش گسترده و سرعت بالاتر، گزینه جذابی برای کاربران محسوب می‌شوند و اینترنت 5G  نیز بسیاری از مناطق را پوشش می دهد و به سرعت در حال گسترش است، هرچند امروز هنوز به صورت سراسری در دسترس نیست.

به صورت کلی زیرساخت اینترنت در ایران ترکیبی از اینترنت ثابت قدیمی و شبکه‌های موبایل در حال گسترش است که همگی تحت فشار تحریم‌ها و کنترل دولت قرار دارند.

اینترنت ثابت عمدتاً به ADSL وابسته است و توسعه فیبر نوری هنوز محدود است. دولت برنامه‌هایی برای توسعه اینترنت فیبر نوری داشته است، اما در نهایت پیشرفت این برنامه کند بوده است.

نتیجه‌گیری

اینترنت در ایران از اوایل دهه ۸۰ شمسی با ADSL وارد زندگی روزمره شد و به‌تدریج با ظهور VDSL، 4G/LTE و اخیراً Point-to-Point، گزینه‌های متنوع‌تری در اختیار کاربران قرار گرفت. در یک مقایسه کلی

• ADSL هنوز هم به ‌دلیل هزینه پایین، دسترسی گسترده و پایداری مناسب، برای وب‌گردی و کارهای سبک محبوب است، هرچند سرعت آن محدود و وابسته به فاصله از مرکز مخابرات است.
• VDSL نسخه ارتقایافته ADSL است که سرعت دانلود و آپلود بالاتری ارائه می‌دهد، اما پوشش محدودی دارد و هزینه‌اش کمی بیشتر است.
• 4G/LTE پوششی گسترده دارد و آزادی از محدودیت کابل‌کشی، گزینه‌ای سریع برای کاربرانی است که به اینترنت سیار یا ثابت بی‌سیم نیاز دارند، اما قیمت بسته‌ها و محدودیت حجم نقطه ضعف اصلی آن است.
• Point-to-Point بیشتر برای سازمان‌ها، برج‌ها و مجموعه‌های بزرگ مناسب است، چون اتصال اختصاصی، پایدار و پرسرعتی ارائه می‌دهد، ولی به پوشش و تجهیزات خاص نیاز دارد.

در مجموع، انتخاب بهترین سرویس اینترنت در ایران به نیاز کاربر و دسترسی زیرساختی بستگی دارد. برای کارهای سبک و اقتصادی،/ADSL  VDSL همچنان گزینه قابل قبولی است. برای نیازهای حرفه‌ای یا پرمصرف، فیبر یا  P2P اولویت دارد و اگر پوشش و بودجه کافی باشد، 4G/LTE  یا حتی 5G آینده‌دارترین انتخاب خواهد بود.

سوالات متداول

• اینترنت ADSL چیست؟

ADSL نوعی اتصال ثابت است که بیشتر در مناطقی محبوب است که به اینترنت کابلی یا فیبر نوری دسترسی ندارند. در این روش، اتصال شما به اینترنت از طریق سیم‌های مسی تلفن انجام می‌شود.

• اینترنت VDSL چیست؟

VDSL هم مانند ADSL روی سیم‌های مسی خط تلفن شما کار می‌کند، با این تفاوت که VDSL سرعت نسبتا بالاتری دارد چون بخشی از مسیر آن بر پایه فیبر نوری است . البته این عملکرد و سرعت VDSL به فاصله شما  از پست منطقه نیز بستگی دارد.

• اینترنت Point to point چیست؟

اتصال اینترنت Point-to-Point یک ارتباط پایدار و پرسرعت مناسب شرکت ها و سازمان هاست و یا کاربرانی که نیاز به اینترنت پایدار دارند. در این سرویس، شرکت ISP  متعهد به ارائه سرویس پایدار و بدون قطعی ست و هزینه بالایی نیز بابت آن دریافت میکند.